Cymru a’r Môr: 10,000 o flynyddoedd o Hanes y Môr
Regular price
£24.99
Sale
This book is also available in English:
Wales and the Sea: 10,000 years of Welsh Maritime History
Mae’r astudiaeth fwyaf cynhwysfawr erioed o hanes y môr yng Nghymru – a gymrodd dros ddegawd i’w hymchwilio a’i chynhyrchu – yn cael ei chyhoeddi’r wythnos yma. Mae’r gyfrol Cymru a’r Môr: 10,000 o Flynyddoedd o Hanes y Môr yn tyrchu i bob agwedd o gysylltiad Cymru â’r môr, o hanes cynnar i’r presennol: o archeoleg i baentiadau a barddoniaeth, o hanes morwrol i wyliau glan y môr.
Enillydd Gwobr Llyfr Morwrol Darluniedig Gorau’r Flwyddyn gan Y Sefydliad Morwrol, 2020, a Gwobr bum mlynedd GT Clark gan y Gymdeithas Hynafiaethau Cymru, 2017-21.
Cynnwys
Rhagair gan y Gwir Anrhydeddus yr Arglwydd Elis-Thomas, PC, AC, y Gweinidog Diwylliant, Twristiaeth a Chwaraeon yn Llywodraeth Cymru
Rhagymadrodd: Pobl a’r môr: etifeddiaeth i bawb
Pennod 1: Y môr mewn celfyddyd, cân a llên
- Celfyddyd Francis Payne
- Pensaernïaeth y môr
- Mordwyo yn chwedlau’r Oesoedd Canol
- Beirdd canoloesol ar y môr
- Cerfio a chrafu llongau
- Delweddaeth weledol
- Cofroddion llongwyr
- Arloeswyr ffotograffiaeth a ffilm
- Caneuon y môr
Pennod 2: I’r rhai sydd mewn perygl: llywio a diogelwch
- Medalau am ddewrder
- Gwell na’r lleill: cwch y peilot
- ‘A dyma ragolygon y tywydd i longau…’
- Mesur, marcio a chadw amser
- Arwyddion môr, goleufeydd a goleudai
- Cartref teilwng i fad achub
Pennod 3: Y môr yn codi ac yn disgyn
- Prosiect Palaeodirweddau Arfordir y Gorllewin
- Esblygiad Afon Menai
- Molwsgiaid, tomenni sbwriel a physgota
- Disgrifio nodweddion morweddau
- Llifogydd yng Cymru
Pennod 4: Cychod cynhanesyddol a Rhufeinig
- Cwch euraid Caergwrle
- Cil-y-coed ac Allteuryn
- Llongau ar ddarnau bath yng nghelc Rogiet
- Ymddiried mewn cymorth dwyfol
- Cwch Barland's Farm
Pennod 5: Goresgyniad y Rhufeiniaid a masnachu
- Cyfleusterau’r porthladd yng Nghaerllion
- Amddiffynfeydd arfordirol y cyfnod Rhufeinig diweddar
- Masnach a chludiant yn oes y Rhufeiniaid
Pennod 6: Cysylltiadau yn yr Oesoedd Canol cynnar
- Ffynonellau dogfennol ynghylch mordwyo yn yr Oesoedd Canol cynnar
- Enwau o Lychlyn ar hyd yr arfordir
- Y llong na ddaeth o Lychlyn
- Brwydr Afon Menai
- Llongddrylliad ar y Smalls
Pennod 7: Yr Oesoedd Canol
- Doc canoloesol Castell Biwmares
- Castell Rhuddlan a chamlesu Afon Clwyd
- Y Fflint: cadarnle ar y glannau sydd wedi troi’n ganolfan diwydiant
- Porthladdoedd a harbwrs y de-orllewin
- Dwy long a’u tynged
Pennod 8: O gyryglau i garacau
- Llong Magor Pill: llong gyffredin o’r Oesoedd Canol
- Llong Casnewydd
- Llechi ar waelod y ill
- Llongau ar seliau
- Llongau a ffydd
- Gwn llaw Enlli
Pennod 9: Cymru a’r Môr yn Oes y Tuduriaid
- Delweddau o longau Oes y Tuduriaid
- Tŷ masnachwr yn Oes y Tuduriaid
- Llyfrau’r porthladdoedd a masnach
Pennod 10: Llongau masnach yn yr oes fodern
- Canolfannau adeiladu llongau yng Nghymru
- Masnach y glannau
- Gwahanol fathau o gychod a llongau bach: 'smacks', slwpiau, 'trows' a fflatiau
- ‘Fflatiau Mersi’ a masnach glannau’r gogledd
- ‘Cynifer o bysgod ag y gwelodd Duw’n dda eu hanfon’
- ‘Ystyriwch gaethwasiaeth’
- Llongddrylliad y ‘Bronze Bell’
- Y llongau wnaeth doi’r byd
- Cychod Llynnoedd Padarn a Pheris
- Masnach galch Sir Benfro
- Odynau calch yr arfordir
- Perchnogion llongau a chyfranddalwyr lleol
- Llongau o America yn nyfroedd Cymru
- Masnachwyr Abertawe a'r fasnach gopr
- Y fasnach lo
- Sarah a Primrose
- Llwytho glo o gychod y gamlas i longau’r cefnfor
- Gwaredu balast
- Llongau gosod ceblau
- Ffatrïoedd tywod
Pennod 11: Apêl y môr
- Yr iot frenhinol Mary
- Â’u bryd ar ymblesera
- Gwasanaethau ‘paced’, llongau fferi a llongau pleser
- Y Kathleen & May
- Y Rhuban Glas
- A M Dickie a’i Feibion
Pennod 12: Amddiffyn arfordir Cymru
- Iard Longau Penfro: menter fawr
- Glaniad y Ffrancod
- Ysbail o fuddugoliaethau: canonau Napoleonaidd sydd yng Nghymru
- Robert Seppings ac HMS Conway
- Y gogoniant a fu: llongau hyfforddi
- HMS Hamadryad
- Y llong danfor Resurgam
- Llong danfor yr H5
- Saunders-Roe, Biwmares
- Sunderland T9044: goroesiad unigryw
- Y ‘Lightning’ ger Harlech
- Gwasanaeth Patrôl y Llynges Frenhinol
- Adeiladu llongau o fferoconcrit
- Rhyfela heddiw
Pennod 13: Llongau fel microcosmau
- Tipyn o hwyl gan forwr o Rufeiniwr?
- Marciau seiri Llong Casnewydd
- Bwyd ar longau
- Arfau ar longau
- Yr Ann Francis
- Darganfyddiadau o’r iot frenhinol Mary
- Y Royal Charter
- Bywyd ar fwrdd y ‘Bronze Bell’
Pennod 14: Dyfodol i’n gorffennol tanddwr
- Drylliadau rhynglanwol ym Mae Abertawe
- Cofnod archaeolegol arforol Cymru
- Enwi llongau
- Llongau hanesyddol sy’n dal ar y dŵr
- Awyrennau gwych
- Technegau cofnodi
- Yr olygfa o'r awyr
- Dogfennau maglau pysgod
- Newid hinsawdd
- Modelu llong Casnewydd
- Achub corff llong Abergwaitha
- Ynni adnewyddadwy
- Treillio am dywod a graean
- Adfywio’r glannau: yr Alice a’r City of Ottawa
- Erydiad y glannau
Pennod 15: Y dreftadaeth arforol a’r gyfraith
- Diogelu, archaeoleg y môr, a'r gyfraith yn Nghymru
- Llongau ac awyrennau sy’n eiddo i’r wladwriaeth
- Cyfraith achub
- Smyglwyr, llongddryllwyr a môr-ladron
- Smyglwyr nodedig
- Yr Ann Francis: y llongddrylliad a’i ganlyniadau
- Tywod sy’n traflyncu: llongddrylliad y Doleri
Pennod 16: Amgueddfeydd: mynediad i bawb
- Y Gymdeithas Archaeoleg Forwrol
- Archifau'n ffynonellau ymchwil
- Modelau ac atgynyrchiadau
- Geirfa
- Nodiadau
- Llyfryddiaeth
- Cyfranwyr
- Diolchiadau
- Mynegai
Author | Comisiwn Brenhinol, Mark Redknap (Golygydd), Sian Rees (Golygydd), Alan Aberg (Golygydd) |
Cover | Softback |
Size | 237 x 270 |
Pages | 348 |
Illustrations | 300 |
ISBN | 978-1-78461-563-5 |